Belarus Ekonomisi
Belarus Cumhuriyeti, gelişmiş sanayisi, hizmet ve tarım sektörleri ile ihracata odaklanmış bir ülkedir. Potasyum gübreleri, yük araçları, traktör, yol, inşaat ve kamu hizmet araçları ihracatında dünya liderleri arasında kendisine ön sırada yer bulmuştur.
90'lı yılların başından itibaren XXI.yy'a kadar Belarus Sovyet ekonomisinden piyasa ekonomisine kademeli bir geçiş yapmıştır. Ve bu süreçte temel öncelik şok reformların halkın üzerinde şok etkiler yaratmaması ve ülkenin üretim potansiyelinin yaşayabileceği olumsuzlukları önlemek olmuştur.
Şu anda, Belarus belirli alanlarda ki devlet kontrolü ile birlikte piyasa ekonomisi modelini kararlı bir şekilde yürütmektedir.
Bu yaklaşım sayesinde yıllık ekonomik büyüme 2000' li yıllardan itibaren 5,8% -11,4% oranında gerçekleşmektedir.
CIS bölgesinde kimya ve petrokimya, bilgi ve iletişim teknolojileri otomotiv ve tarım makineleri, tarım ve hafif sanayi pazarındaki istikrarlı bir şekilde liderlik konumunu korumaktadır.Bilişim teknolojileri hizmeti açısından tüm CIS ülkelerini geride bırakmakta ve bu konuda Hindistan ile yarışır konumdadır.
Yüksek teknoloji alanında önemli gelişmeler göstermiş ve özellikle optik, lazer cihazları ve otomatik kontrol sistemleri üretiminde önemli gelişmeler göstermiştir.
İş ortamının geliştirilmesi
Belarus yönetimi yerli ve yabancı yatırımlara en uygun çalışma ortamı yaratma hususunda gerekli tecrübeye sahiptir.Ekonomik sistem kırsal ve küçük yerleşim yerlerinde yapılan yatırımlar için vergi muafiyeti, gümrük muafiyeti ve diğer ayrıcalıklar tanımaktadır.
Küçük işletmeler sadeleştirilmiş vergi sisteminden faydalanabilirler.Bu yaklaşım ticari kurumlara %3 — %8 oranında bir gelir elde etmelerini sağlar ve sadeleştirilmiş düzende vergi kayıtlarını sağlar.
Belarus Cumhuriyeti — gelişmiş hizmet sektörü ve tarım ile ihracat odaklı bir ülkedir. Ancak, Belarus ekonomisi sanayinin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'daki yeri yaklaşık %33 olarak hesaplanmıştır.
Ekonominin kilit sektörleri olarak :
♦ Makine üretimi ;
♦ Metalurji;
♦ Metal İşleme;
♦ Tarım makineleri ve traktör üretimi;
♦ İnşaat malzemeleri üretimi;
♦ Aydınlatma ve tekstil endüstrileri;
♦ Kimya ve petrokimya endüstrisi;
♦ Elektrikli makine ve elektronik;
♦ Tarım;
♦ Ormancılık ve ahşap sanayi;
♦ Bilişim sektörü;
♦ inşaat;
♦ Enerji.
Belarus Cumhuriyeti'nde makine üretimi yapan komplekslerin içerisinde otomobil sanayisi tüm üretimin 1/4 ünü oluşturmaktadır. Belarus, yük kamyonları, otobüs ve özel araç üretiminde uzmanlaşmıştır.Bu alanda kilit kurumlar OAO MAZ ( Minsk Otomobil Fabrikası ) ve BAZ ( Belarus Otomobil Fabrikası ) bulunmaktadır.
Belarus, aynı zamanda tarım araçlarında da gelişmiş bir üretici konumundadır.
Farklı özellik ve tasarımlarda Traktör,Biçerdöver ve yem biçerdöverleri konusunda ileri bir teknolojiye sahiptir.Aynı zamanda Belarus Traktör Fabrikası dünya üzerindeki piyasa ihtiyacının %9,6'lık bölümünü karşılayarak dünya genelinde ki en büyük üreticiler arasında ilk sekize girmeyi başarmıştır.
Üretimde ' Gorizont ' ve ' Vityaz ' marka televizyonlar, ' Atlant ' marka buzdolapları ' Belkomunmaş ' marka tramvay ve treleybüsler, ' Amkador ' marka yol inşaatı araçları önemli bir yer kaplamaktadır.
Belarus Kimya ve petrokimya endüstrisi üretimi olan potasyumlu, azotlu, fosforlu gübre, petrol ürünleri, kimyasal lifler ve iplikler yaygın olarak dış pazarlarda aranır.Belarus Devlet Konsersuyumu bünyesinde 60'tan fazla petrol ve kimyasal ürün fabrikası bulundurmaktadır ve ürünleri dünya üzerindeki 100'den fazla ülkeye ihraç etmektedir. Ve tüm bu kurumlar Uluslararası ISO9000 standartlarında üretim yapmaktadır.
Sektörün büyük işletmeleri — “Belaruskali” ve JSC “GrodnoAzot.“Petrol rafineri sanayi “Naftan” (Novopolotsk) ve JSC «Petrol Rafinerisi tarafından temsil edilmektedir. Bu modern kompleksler 60' tan fazla ülkeye yüksek kaliteli petrol ürünleri ihraç etmektedir.
Belarus Metal Kompleksi bünyesinde, çelik boru, çelik metal, çelik rulo, çelik rulo ve tel...vb üretimi yapan kompleksler bulunmaktadır. Ülkede çelik ürünlerinin en büyük üreticisi 'RUP' (Belarus Metal Fabrikası )'dır. Otomotiv ve uçak lastikleri üretiminde dünyanın önde gelen üreticilerinden biri olan Fransız şirketi Michelin — 'BMZ' şirketini 2009 yılında çelik kordon ve kordon tel tedarikçisi olarak belirlemiştir. Beyaz Rusya Yakıt ve Enerji kompleksi (FEC) enerji üretimi,sevkiyat, depolama gibi her işlevi gören bir kompleks içermektedir.Ülke içerisinde üretilen enerjinin yaklaşık % 85'i ihraç edilmektedir.
2008 yılında %20 oranında elektrik tasarrufu ve ucuzlama sağlayacak 2400MW'lık bir atom enerjisi santrali kurulması planlanmıştır.İlk Atom Enerjisi Santrali'nin 2018 ikincisinin ise 2020 yılında tamamlanması planlanmaktadır.
Ülke ekonomisinde gelişmiş hizmet ve sanayii sektörünün yanısıra tarımda büyük bir yer edinmiştir.Tarımın üretimdeki payı %9'dur.
Belarus Cumhuriyeti kişi başına patates üretiminde dünyada ilk sırada yer almaktadır ve sebze üretiminde ise ana üreticiler arasında yer almaktadır.
Bunun dışında ülke keten üretiminede konsantre olmuştur dünya pazarının %16'lık ihtiyacını karşılayarak keten üretiminde dünya sıralamasında ilk 5 ülkeden biridir.
Belarus dünya pazarının %1.6'lık süt %3.9'luk yağ ve %2'lik peynir ihtiyacını karşılamaktadır.Avustralya,Yeni Zelanda,Brezilya ve Arjantin ile birlikte en büyük süt ürünleri ihracatçıları arasında yer almaktadır.
Yıllık gıda ihracatı 5milyar $ aşmakta ve giderek bu tutar artmaktadır.
İnşaat sektörünün gayri safi milli hasıladaki yeri yaklaşık %6'dır.Bu sektörün ana çekirdeğini yapı malzemeleri üreten işletmeler oluşturmaktadır. İnşaat sektörünün önemli ve dinamik kollarından biride konut inşaatlarıdır. Bu sektör devletten birebir destek almaktadır.
Belarus Cumhuriyeti taşımacılık sektöründe gelişmiş alt yapısı ile sürekli gelişme göstermektedir. Belarus Avrasya ülkeleri için taşımacılık sektöründe atardamar görevi görmektedir. Her yıl Avrupa ve Rusya arasında yapılan ürün taşımacılığının %90'ı yani 100 milyon tonluk ürün geçişi ülke sınırları üzerinden sağlanmaktadır. Ülke üzerinden yapılan bu taşımacılık güvenli bir şekilde demiryolu,karayolu,hava,nehirler ve boru hatları üzerinden yapılmaktadır.
2003 yılından itibaren Belarus, Ukrayna ve Litvanya demiryolu idareleri Baltık ülkelerini Karadeniz, Hazar, Akdeniz ülkeleri ile birbirine bağlayan 'viking' adlı taşımacılık sistemini kurmuştur.
2014 yılında bu rotanın Bulgaristan ve Romanya üzerinden Tekirdağ’a bağlanarak Belarus ve Türkiye arasındaki taşımacılık sektörünün getirdiği maliyetlerin azaltılması planlanmaktadır.
Bilgi ve iletişim teknolojileri
Belarus kendisi için vazgeçilmez bir hedef olarak Uluslararası piyasada bilgi ve iletişim teknolojilerinde aktif pay sahibi olmayı özelliklede program yazılımı konusunda aktif pay sahibi olmayı hedeflemiştir. Bu hedefe kalifiye personel sayısı ve kaliteli eğitim sayesinde ulaşılmıştır.
Bu sistem devlet tarafından birebir desteklenmektedir.
Ülkede yazılım geliştirme, kümeleme teknolojileri sunan büyük bir teknopark inşa edilmiş ve buradaki girişimcilere vergi muafiyeti sağlanmıştır.