Belarus Yatırım İklimi ve Fırsatları
Belarus yatırım çekiciliği açısından potansiyel olarak birçok rekabet avantajlarına sahiptir. Bu avantajların birincisi ülkenin batısındaki olumlu ekonomik ve coğrafi konumu ile yaklaşık 450 milyon insanın yaşadığı büyük bir AB pazarı, ikinci Pazar BDT Ortak Ekonomik Alanı ve 170 milyon toplam nüfusu içeren Belarus, Rusya ve Kazakistan’dan oluşan doğu pazarıdır.
Bu uygun iş koşullar nedeni ile 30 ülkeden yatırımcılar pazara katılmak için Belarus Cumhuriyetini hedef pazar olarak belirledi. Belarus Devlet Ekonomisi ve ülkenin yatırım çekiciliği radikal bir artış serbestleştirme amaçlı kapsamlı reformlara geçiyor.
Dünya Bankası, Belarus’u « Doing Business » in yıllık raporuna göre son beş yıl içinde dünyanın önde gelen Reformcu ülkesi olarak lanse etti.
Belarus, Kazakistan ve Rusya ile birlikte 1 Ocak 2012 tarihinde Ortak Ekonomik Alanı'nın tam işleyişi ile başlayan ve yatırımcılar için yeni ve heyecan verici fırsatlara açılmıştır.
Yabancı yatırımcılar için Belarus Hükümeti tüm gerekli yasal koşulları yaratmıştır. Bu koşullar, yabancı yatırımcılar için ne olursa olsun mülkiyet hakkı, ayrımcılık, hakların korunması ve yasal çıkarlarının garanti altına alınmasıdır.
Yabancı yatırımcılara teminatlar hem ulusal düzeyde ve Beyaz Rusya Cumhuriyeti ve diğer ülkeler arasındaki ikili anlaşmalar çerçevesinde sunulmaktadır. Böyle bir anlaşmanın yeniden sağlanması için Türkiye Cumhuriyeti ile müştereken çalışılmaktadır.
Belarus Yatırımı İçin 10 Neden:
Gümrük Birliği ve Ortak Ekonomik Alanı (Beyaz Rusya, Rusya, Kazakistan ) piyasaya kazandırmak.
♦ Doğrudan erişim; AB ve BDT, Baltık ve Karadeniz arasındaki ana yolların kavşağında olması;
♦ Coğrafi konumu; Gerek Baltık Ülkeleri, gerekse de Kuzey Avrupa ülkelerine olan sınır birlikteliği nedeni ile oldukça stratejik bir konum arz etmektedir. Ayrıca Ülkenin coğrafi yapısı tamamen düz bir görünüm arz etmekte ve dağlık arazi olmaması (en yüksek noktası 300 metre) her türlü alt yapıya kolaylıkla adapte olacak niteliktedir.
♦ Altyapı: Yollar ve ulaşım, lojistik, telekomünikasyon, bankacılık ve finans kurumları, vb oluşumlar hazırlanmış olup yerli ve yabancı yatırımcıya en uygun koşulları sağlamak için hazır beklemektedirler;
♦ Kalifiye ve ucuz iş gücü ve benzeri olanaklar; Belarus vatandaşlarının Eğitim Seviyesinin oldukça yüksek olması (En az Lise ve dengi okullar) nedeni ile kalifiye eleman bulmakta herhangi bir sıkıntı çekilmeyeceği gibi, birçok teknik konuda oldukça deneyimli eleman istihdamı da yatırımcılara ışık tutmaktadır.
♦ Serbest ekonomik bölgeler ve High — Tech Parklar; Küçük şehirlerde ve kırsal alanlarda, küçük işletmeler için basitleştirilmiş vergi sistemi, yabancı yatırımcılar için özel ayrıcalıklar, yatırımcılar için çeşitli teşvikler bulunmaktadır. Bu konuda yabancı yatırımcılar konu ile ilgili açıklayıcı bilgileri Ticari Ataşelikler vasıtası ile daha detaylı olarak alabilirler.
♦ Ulusal mevzuat, ikili ve çok taraflı antlaşmalar sayesinde, hükümet ile bir yatırım anlaşmasına girmek için oldukça avantajlı fırsatlar yaratmıştır. Ayrıca, gelişmiş bir yargı sistemi tarafından sağlanan “Yatırımcıyı Koruma” yasası ile Yabancı Yatırımcıya garanti sağlanmaktadır.
♦ Reformcu – Belarus; " Doing Business " e göre Dünya Bankasının en reformcu on ülkesi arasında yer alıyor. Yerli ve Yabancı Yatırımcılar için Şartlar her yıl daha iyiye gitmektedir.
♦ Yatırımcıları desteklemek için Ulusal Yatırım ve Özelleştirme Ajansı tarafından yapılacak yatırımlar için detaylı bilgi akımını sağlamak amacı ile Devlet tarafından bir kurum oluşturulmuştur.
♦ Devletin kontrolü altında bulunan Kamu Kuruluşları, Özelleştirme Yasası kapsamında olup bu konuda yatırım yapacak olan yabancı sermayeye oldukça uygun koşullar sağlanmaktadır. Devlet kontrolü altında yapılacak olan özelleştirme, yatırımcıya Modernleştirme Çerçevesinde bir takım ayrıcalıklar sağlayacaktır.
♦ Belarus ta mevcut olan olumlu çalışma koşulları ve Belarus halkının gelen yabancılara karşı Ülkenin Geleneksel Misafirperverliği yatırımcıya tam bir güven vermektedir.
Bu konuda bilhassa Ülkedeki Minsk dışında bulunan muhtelif yerleşim bölgelerinde gerçekleştirilecek Turizm Yatırımları ile bilhassa Komşu Ülkelerden gelecek Turistlere hizmet verecektir.
Geçtiğimiz 5 yılda, Belarus doğrudan yabancı yatırım alanını 6 kat arttırmıştır. Bu nedenle Ülkede yabancı Sermaye kapsamında çalışan şirketlerin sayısı her geçen gün artmaktadır.
Dış ve ortak girişimlere tanınan ayrıcalıklar ve tercihler şunlardır:
♦ Yabancı yatırımcılardan yapacakları üretim faaliyetlerinden elde edecekleri kazançları faaliyete geçecekleri tarih itibarı ile ilk 3 (üç) yıl süre ile gelir vergisi muafiyetine sahip olacaklardır.
♦ Yasal fon oluşturulması için planlanan sabit gelir ve üretilen ürünlerin ülke içindeki bölgelere nakledilmesi halinde Gümrük vergileri ve KDV muafiyeti sağlanmaktadır.
♦ Yerli üretim için ithal edilen ürünlerde ve iç Pazar üretiminden elde edilen ürünlerin ihracatında serbest lisans kolaylığı sağlanmaktadır.
♦ Üreticilere Yerli üretimin ihracatından elde edilen döviz geliri için serbest kullanım olanağı.
♦ Üreticilerin malzeme seçimi ve kendi üretimlerini fiyatlandırmada serbest fiyatlandırma olanağı;
♦ Belarus Cumhuriyeti, olacak mevzuat değişikliklerinde yabancı yatırım ile işletmelerin kayıt tarihinden itibaren 5 yıl boyunca hukuki rejiminin korunmasını sağlamaktadır.
SERBEST EKONOMİK BÖLGELER:
Belarus’ta altı serbest ekonomik bölge mevcuttur. Bunlar, ( FEZ ) “Minsk”, “Vitebsk”, “Gomel — Raton”, “Grodno Invest”, “Brest” ve “Mogilev”.
(Varşova — Minsk – Moskova — Berlin) Minsk çevre yolu ve Avrupa ulaşım koridoru № 2 yakınında Lojistik olarak merkezi bir konumda yer almaktadır. FEZ “Minsk” Serbest Bölgesinin temel öncelikleri ilk etapta yeni endüstriyel işletmelerin ve hizmet kuruluşlarının oluşturulmasıdır.
Avrupa Birliği ve BDT ve Belarus, Rusya ve Kazakistan Ortak Ekonomik Alanı sınırında yer almaktadır.
FEZ “Brest” bölgesinin temel üretim yelpazesi; İlaç, Otomotiv, Elektronik, Mühendislik ve diğer sektörler için yüksek teknoloji oluşturulmasına hizmet vermek amacındadır.
Vitebsk kuzeyindeki en büyük demir yollarının kavşak noktasındadır. " Girit koridoru № 9 (Helsinki — Vitebsk — Kiev — Kişinev – Plovdiv “Filibe”) Vitebsk Serbest Bölgesinden başlıca Trans-Avrupa yollarından biri geçer.
Gomel üç uluslararası ulaşım yolunun kesiştiği noktada yer almaktadır: Helsinki — St Petersburg — Gomel — Kiev — Sofya Yol koridorlar E9 Atina; uluslararası karayolu Brest — Gomel — Bryansk — Voronej — Rostov — on-Don ve uluslararası karayolu Ventspils'in — Vilnius — Minsk — Gomel erişimi ile oluşan koridorlar E9 Nakliye ağında bulunmaktadır. Gomel kentinde önemli bir demiryolu kavşağı ile bir de uluslararası havaalanı bulunmaktadır.
Bu bölgede özellikle Kimya ve Petrokimya ürünleri, Makine ve Metal, İnşaat Malzemeleri, Enerji Santralleri, Ulaştırma ve Lojistik merkezi inşaatı FEZ " Grodno Invest " serbest bölgesinin öncelikleri arasındadır.
Belarus Cumhuriyeti'nin doğusunda bulunan, Mogilev bölgesi Rusya, Belarus ve Kazakistan'ın pazarı için uygun bir kapıdır. Mogilev Rus sınırına sadece 80 km uzaklıkta yer almaktadır.
Şu anda Belarus — Türk hükümetleri arasındaki işbirliği çerçevesinde Türkiye den gelecek yatırımcı şirketler için FEZ'in “Mogilev” özel bölgesi toprakları ayrılmış bulunmaktadır.
FEZ bölgelerinin faydaları:
FEZ bölgeleri kendi üretim projelerinin sağlanması açısından oluşan faydalar ve ayrıcalıkları:
♦ Kuruluş tarihinden itibaren 5 yıl süreli gelir vergisinden muafiyet, diğer FEZ bölgelerinde ihracat mallarının satışının yanı sıra, Belarus Cumhuriyeti Hükümeti tarafından kurulan bir ithalat listesi uyarınca iç pazara sunulanlar şunlardır;
♦ FEZ’in topraklarında bulunan bina ve tesisler Emlak Vergisinden muaftır;
♦ Şirketlerin tasarım ve inşaat dönemi için arazi vergisinden (kira) muaf, ancak tescil tarihinden itibaren 5 yıl sonra bir bölge mensubu olarak yeni bir Arazi Kiralama hakkı için yeni bir ücret uygulanacaktır;
♦ Katma değer vergisi, FEZ'in topraklarında iş yapan firmalar tarafından üretilen ve İthalat Listeleri ( 1 Ocak 2017 tarihine kadar) uyarınca kendi ithal mallarının Belarus Cumhuriyeti topraklarında gerçekleşen satışlarının cirosu üzerinden yüzde 10 oranında ödenir;
FEZ mensuplarının muafiyetleri:
♦ İnovasyon fonu katkıları;
♦ Belarus Cumhuriyeti'nde iş açmak için alınan özel izin devlet vergisi;
♦ Telafi edici dikim ve tazminat maliyeti, nakledilen tarımsal nesneler;
♦ Döviz gelirlerinin zorunlu satışı.
Bu güne kadar Belarus FEZ ana yatırımcıları arasında İngiltere, Almanya, Güney Kıbrıs, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Hollanda, Polonya, Japonya ve Avusturya kuruluşları bulunmaktadır.
Belarus Sanayi Parkı:
Belarus sanayi parkı konforlu bir iş ortamı ve yatırım çekiciliğini sağlamak için sadece bir özel hukuk rejimi ile değil en az 80 kilometrekarelik bir idari-toprak oluşum alandır. Proje, Suzhou modeli uygulanan Çin- Singapur Sanayi Parkı kuralları ile yürütülmektedir.
Parkta endüstriyel ve lojistik bölgeleri, konut ve ofis binaları, mali ve araştırma merkezlerinin, yanı sıra («one-stop hizmet») bir “tek istasyon” konulu kapsamlı bir hizmet ve kamu hizmet sunumunu sağlamak için planlanmıştır.
Parkta geliştirilmesi planlanan büyük hedefler arasında, Kimya, Biyo Teknoloji, Elektronik, Mühendislik ve Yeni üretilmiş malzemeler bulunmaktadır. Tanınmış uluslararası markaların modern yönetim prensipleri ve yabancı şirketlerin sahip olduğu yüksek teknoloji ve rekabetçi üretim cazibesi bu hedefleri oluşturmaktadır.
Sanayi parkında yatırım projelerine özel, ekonomik bölgeler ve diğer vergi tercihleri özel hukuk rejimi içerisindedir. Katılımcılar kayıt vergisinden muaf olmak üzere, önümüzdeki 10 yıl için, 2 kat azaltılmış oranlarda vergi öderler.
Tüm teşviklere erişmek için yatırımcıların faydalı yatırım projeleri, yüksek teknoloji getirmeleri ve 5 milyon veya daha fazla USD yatırım yapan parkın kayıtlı bir üyesi olmaları gerekir. Park sahasında yerleşik şirketler yukarıdaki şartlara sahip ise dünyadaki herhangi bir ülkedeki yatırımcıdan oldukça farklı olacaklardır.
